ชนชาติดั้งเดิมที่อาศัยอยู่บริเวณพื้นที่ตั้งอำเภอหนองสูง สันนิษฐาน ว่าเป็นชนชาติขอม (เขมร) อพยพออกไปเนื่องจากเกรงกลัวอำนาจ จากการขยายอาณาเขตของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ผู้ครองกรุงสุโขทัย ถอยร่นกลับเข้าไปอยู่ในประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนกัมพูชาในปัจจุบันเมื่อก่อนที่ชาวผู้ไทยจะอพยพมาตั้งเมืองหนองสูง ประมาณ ๕๐๐ – ๖๐๐ ปี

          ชาวหนองสูง...เป็นผู้ไทยแดงถิ่นกำเนิดคือเมืองนาน้อยอ้อยหนู หรือเมืองแถง ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเมืองเป็นเดียนเบียนฟู  อยู่ในประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเวียดนาม (เวียดนามเหนือ) ต่อมาเกิดความแห้งแล้งกันดาร จึงอพยพมาตั้งเมืองใหม่ที่เมืองวังและเมืองคำอ้อ ซึ่งอยู่ในแขวงสุวรรณเขต ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในปัจจุบัน

          ในสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ได้มีท้าวสีหนาม (สิงห์) เจ้าเมืองคำอ้อเป็นผู้นำ ได้พาผู้คนจากเมืองคำอ้อ ๘๐๖ คน เมืองวัง ๘๕๒ คน รวม ๑,๖๕๘ คน อพยพข้ามแม่น้ำโขงมาขึ้นฝั่งประเทศไทยที่ท่าเมืองมุกดาหารอนุญาตให้มาตั้งถิ่นฐานอยู่ดงบังอี่ แขวงเมืองมุกดาหาร  ต่อมาได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ จากพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ให้ตั้งบ้านหนองสูง เป็น “เมืองหนองสูง”  โดยมีสารตราตั้งเมืองและเจ้าเมืองมาเมื่อวันศุกร์ แรม  ๑๑ ค่ำ เดือน ๘  ปีมะโรง จ.ศ.๑๒๐๖  ตรงกับวันที่  ๙  สิงหาคม พ.ศ. ๒๓๘๗ ให้ท้าวสีหนาม (สิงห์) เป็นเจ้าเมืองหนองสูงชื่อ “พระไกรสรราช” ทำราชการขึ้นกับเมืองมุกดาหาร

          เมืองหนองสูง มีฐานะเป็นเมืองจัตวา ขึ้นเมืองมุกดาหาร นับแต่นั้นมา มีเจ้าเมืองขึ้นครองเมืองติดต่อกันมา  ๓  ท่าน  คือ

          ๑.  ท้าวสีหนาม (สิงห์) เป็นพระไกรสรราช                     ๒.  ท้าวลุน เป็นพระไกรสรราชที่ ๒

          ๓.  ท้าวราชอาต (น้องท้าวสีหนาม) เป็นพระไกรสรราชที่ ๓

          หลังจากที่เจ้าเมืองท่านสุดท้ายถึงแก่กรรมแล้ว เป็นช่วงที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงให้มีการปรับปรุงการปกครอง จึงยังไม่ดำเนินการแต่งตั้งเจ้าเมืองสืบแทน คงมีแต่ “ผู้รักษาเมือง” เป็นผู้ทำการแทนเจ้าเมือง สืบต่อมา ๓ ท่าน คือ

          ๑.  หลวงอำนาจณรงค์ (บุศย์)                                   ๒.  หลวงทรงฤทธิรอน (เสือ)

          ๓.  หลวงชะนาจ  อาจวิชัย (ตาอุปฮาต)

          พ.ศ. ๒๔๕๐ เมืองหนองสูง ถูกยุบเป็นอำเภอหนองสูง  พร้อมกันนั้นได้ย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งที่อำเภอนาแก ปัจจุบันคือ อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม แต่ยังคงเรียกชื่อว่า “อำเภอหนองสูง” ตามเดิม รวมเวลาที่เมืองหนองสูงมีฐานะเป็นเมืองได้ประมาณ ๖๓ ปี ส่วนบ้านหนองสูงซึ่งเป็นพื้นที่บริเวณที่ตั้งเมืองหนองสูงเดิม หลังถูกยุบเป็นอำเภอแล้ว ได้ลดฐานะลงเป็นตำบลหนองสูง ขึ้นกับอำเภอมุกดาหาร กับเมืองนครพนมอีกทอดหนึ่ง

            ๒๔  เมษายน พ.ศ. ๒๔๖๐  กระทรวงมหาดไทยได้ออกประกาศเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย เปลี่ยนชื่ออำเภอหนองสูง ซึ่งตั้งที่ว่าการอยู่ที่ตำบลนาแก เป็นอำเภอนาแก สังกัดจังหวัดนครพนม และเป็นอำเภอนาแกมาตราบเท่าปัจจุบัน

             ๕  มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๔  ตำบลคำชะอี ได้รับยกฐานะเป็นกิ่งอำเภอคำชะอีแยกออกมาจากอำเภอมุกดาหาร ทำให้ตำบลหนองสูงต้องแยกมาขึ้นกับกิ่งอำเภอคำชะอี  จังหวัดนครพนม

              ๖  มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๙๙  กิ่งอำเภอคำชะอี ได้รับการยกฐานะเป็นอำเภอคำชะอี ตำบลหนองสูงซึ่งอยู่ในเขตนี้ จึงต้องขึ้นกับอำเภอคำชะอี จังหวัดนครพนม

             ๒๗  กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๕  ทางราชการได้ประกาศพระราชบัญญัติยกฐานะอำเภอมุกดาหาร  จังหวัดนครพนม ขึ้นเป็นจังหวัดมุกดาหาร ทำให้ตำบลหนองสูง ซึ่งมีพื้นที่อยู่ในเขตตามประกาศพระราชบัญญัติดังกล่าว โอนมาสังกัดจังหวัดมุกดาหาร

               ๑  มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๘  กระทรวงมหาดไทย ออกประกาศแต่งตั้งยกฐานะตำบลหนองสูง

ขึ้นเป็นกิ่งอำเภอหนองสูง  จังหวัดมุกดาหาร

               ๔  พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๓๖  ได้มีพระราชกฤษฎีกา ยกฐานะกิ่งอำเภอหนองสูงขึ้นเป็นอำเภอหนองสูง สังกัดจังหวัดมุกดาหาร (ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๐ ตอนที่ ๑๗๙ ลงวันที่ ๓ พฤศจิกายน ๒๕๓๖)

                    นักปกครองที่ได้รับการแต่งตั้งให้มาดำรงตำแหน่งปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอหนองสูง นับจากที่เป็นกิ่งอำเภอเป็นต้นมา มี  ๕  คน คือ

                   ๑.  นายศานิตย์   จีรวัฒนานนท์             ๒.  นายอุฬาร   ภักดีประชา

                   ๓.  นายภูมินทร์   สันติทฤษฎีกร            ๔.  นายธงชัย   ธรรมสุคติ

                   ๕.  นายบวร   ชินวัตร

          ต่อมาเมื่อกิ่งอำเภอหนองสูง  ได้รับการยกฐานะให้เป็นอำเภอหนองสูงแล้ว มีนายอำเภอนับถึงปัจจุบัน จำนวน ๑2 คน คือ

๑.  นายบวร  ชินวัตร                        ๒.  นายสมโภช  กระจ่างพืช

๓.  นายสมพงศ์  พรหมมาศ                  ๔.  นายสุรชัย  ขันอาสา

๕.  นายธนวัฒน์  สวรรยาธิปัติ               ๖.  นายพจน์  รักความสุข

๗.  นายธีระพิบูลย์  สิงหรา  ณ  อยุธยา    ๘.  นายสุรสันติ์  เพชรสุสรรณรังษี

๙.  นายพิจิตร   บุญทัน                      ๑๐. นายนฤทธิ์  มงคลศรี

๑๑. นายเอกราช  มณีกรรณ์                 12. นายปกรณ์  กรรณวัลลี

ที่ตั้งอำเภอ

-  ที่ตั้ง  อำเภอหนองสูงตั้งอยู่บริเวณพิกัด วี.ดี. ๓๑๓๒๒๐ อยู่ทางด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัดมุกดาหาร  ห่างจากตัวจังหวัดมุกดาหาร ๕๑  กิโลเมตร  ห่างจากกรุงเทพมหานคร  ๖๓๓ กิโลเมตร

-  พื้นที่  อำเภอหนองสูงมีพื้นที่ที่ประมาณ  ๒๘๘  ตารางกิโลเมตร

ลักษณะภูมิประเทศ 

พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาและป่าไม้ที่ยังอุดมสมบูรณ์เป็นแหล่งกำเนิดต้นน้ำลำธาร และแหล่งน้ำธรรมชาติหลายแห่ง เช่น ห้วยกระเบียน ห้วยคันแท ห้วยบังอี่ ห้วยค้อ ห้วยซัน และหนองสูง เป็นต้น

อาณาเขต  มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอ/จังหวัด ดังนี้

          ทิศเหนือ          ติดต่อกับตำบลคำบก อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร

                   ทิศใต้             ติดต่อกับตำบลห้องแซง อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร

                   ตำบลผาน้ำย้อย ตำบลบึงงาม ตำบลภูเขาทอง

                  อำเภอหนองพอก ตำบลบุ่งเลิศ อำเภอเมยวดี จังหวัดร้อยเอ็ด

ทิศตะวันตก      ติดต่อกับตำบลเหล่าไฮงาม ตำบลกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์

                             จังหวัดกาฬสินธุ์

ทิศตะวันออก     ติดต่อกับตำบลนาโสก อำเภอเมืองมุกดาหาร ตำบลกกแดง

ตำบลร่มเกล้า อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร

การปกครอง  อำเภอหนองสูงแบ่งเขตการปกครองออกเป็น  ๖  ตำบล  ๔๔  หมู่บ้าน  ดังนี้

๑)  ตำบลหนองสูง         จำนวน    ๕  หมู่บ้าน    

                   ๒)  ตำบลโนนยาง         จำนวน  ๑๐  หมู่บ้าน    

๓)  ตำบลภูวง             จำนวน    ๗  หมู่บ้าน             

๔)  ตำบลบ้านเป้า         จำนวน    ๖  หมู่บ้าน    

๕)  ตำบลหนองสูงใต้      จำนวน    ๘  หมู่บ้าน    

๖)  ตำบลหนองสูงเหนือ  จำนวน    ๘  หมู่บ้าน 

องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จำนวน         จำนวน  ๕  แห่ง ได้แก่

๑)  เทศบาลตำบลหนองสูงเหนือ

๒)  เทศบาลตำบลบ้านเป้า

๓)  เทศบาลตำบลภูวง

๔)  องค์การบริหารส่วนตำบลโนนยาง

๕)      องค์การบริหารส่วนตำบลหนองสูงใต้

หมายเหตุ  สามารถดาวน์โหลดข้อมูลได้จากลิงค์  https://drive.google.com/open?id=0B7QnIIj0f6-qWDkzYlo5WFM2Vlk